Cấu trúc hóa học của DEHP

Ảnh hưởng của DEHP lên sức khỏe con người

DEHP thường được thêm vào đồ nhựa để làm mềm và biến chất nhựa thành nhựa dẻo. Dựa vào tính chất này, từ những năm 1930 người ta sử dụng DEHP trong công nghiệp chế biến nhựa dẻo làm ra những sản phẩm bàn, ghế, đặc biệt đồ chơi trẻ em…Tuy nhiên những thập niên 90 của thế kỷ XX, tại các quốc gia châu Âu, người ta đã cấm dùng các chất phtalate trong việc chế tạo đồ chơi cho trẻ do trẻ thường đưa đồ chơi vào miệng, nhất là trẻ dưới 36 tháng tuổi. Tại Pháp, từ năm 1999 đến năm 2000, các sản phẩm đồ chơi làm từ nhựa bị ngưng lưu hành nếu chứa trên 0,1% các dẫn xuất của phtalate (DINP, DIDP, DEHP, DBP, DNOP, BBP) mà thông dụng nhất là DINP, DEHP.

Nghiên cứu tại trường Đại học Rochester (Mỹ) cho thấy, việc phơi nhiễm với những hóa chất này làm tăng nguy cơ dị tật cơ quan sinh dục ở bé trai. Các nghiên cứu trước đây trên động vật cho thấy phtalate có thể gây rối loạn hormone làm tổn thương quá trình sinh sản.

Chính ở Đài Loan, DEHP là nhóm độc dược thứ 4 trong danh sách của nước này, bị nghiêm cấm sử dụng trong thực phẩm; vì DEHP gây hại tới năng lực sinh dục của nam giới, làm giảm số lượng và chất lượng của tinh trùng, kích thích phát dục ở nữ giới, khiến ngay cả với trẻ 2-8 tuổi cũng có kinh nguyệt…

Mới đây, giới chức một số nước đã phát hiện nước uống công nghiệp có chứa chất DEHP.

Tại Việt Nam, DEHP có được phép sử dụng hay không?

Trong ngành sản xuất nước giải khát, chất tạo đục dùng để cải thiện tính cảm quan của thực phẩm dạng lỏng như nước cam, chanh, xirô, nước quả cô đặc, bột giải khát… Ngoài ra, chất tạo đục còn dùng trong sản xuất thạch. Trong danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế, chất tạo đục được phép sử dụng và có quy định kiểm soát hàm lượng với tỉ lệ rất nhỏ.

Chất tạo đục không phải là chất bảo quản nên không có hại. Chất tạo đục được chế biến từ nguyên liệu tự nhiên như cùi chanh, cùi cam, dầu cọ… vì vậy không ảnh hưởng đến sức khỏe, hiện chất tạo đục brobinated vegetable oil (BVO) mới là phổ biến nhất. Nhưng vì lợi nhuận, nhiều nhà sản xuất hương liệu cho thêm hóa chất công nghiệp (DEHP) vào (thường được sử dụng trong ngành nhựa) nhằm giảm giá thành, thu về phi lợi nhuận “phi đạo đức” .

Do đó, để đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi cho người tiêu dùng Việt nam, căn cứ vào tính toán của các chuyên gia, tham khảo các thông tin của các nước và khu vực cũng như các bằng chứng khoa học về độc tính ảnh hưởng tới sức khỏe do WHO đưa ra, Bộ Y tế đã Ban hành Quyết định số 2204/QĐ-BYT quy định tạm thời mức giới hạn nhiễm chéo DEHP trong thực phẩm. Theo đó, quy định mức DEHP nhiễm chéo cho phép là 1,5 mg/kg đối với thực phẩm rắn và lỏng (không bao gồm nước uống đóng chai).

Bên cạnh đó, Cục An toàn thực phẩm tiếp tục phối hợp với các đơn vị hữu quan, tăng cường kiểm soát các nhóm thực phẩm nguy cơ nhằm loại khỏi thị trường các loại thực phẩm không an toàn, xử lý kiên quyết các vi phạm được phát hiện, nỗ lực bảo vệ sức khỏe và niềm tin của người tiêu dùng.